“Sluit de achterpoortjes in de betaalwetgeving!”
Volgens de Graydon Betaalindex werden in het derde kwartaal van dit jaar amper 66,63% van de facturen op tijd betaald. 15,48% bleek zelfs meer dan 90 dagen na de vervaldatum nog niet voldaan. UNIZO trekt daarom samen met Graydon aan de alarmbel. Niet dat de betaalhygiëne er vorig jaar beter uit zag, maar in het eerste kwartaal van dit jaar, net vóór corona, was er toch een duidelijke verbetering op til, die door de crisis weer volop teniet werd gedaan. “En”, schetst Danny Van Assche, gedelegeerd bestuurder van UNIZO de ernst van de situatie, “het fundamentele verschil met vorig jaar is de veel kwetsbaardere financiële positie waarin heel wat van onze kmo’s zich momenteel bevinden. Zelfs bedrijven die begin maart van dit jaar nog gezond waren, hebben intussen hun financiële buffers opgegeten en vaak ook al hun kredietlijnen opgebruikt. Daardoor hebben ze totaal geen marge meer om laattijdige betalingen van klanten op te vangen en komen ze zelf ook in betalingsmoeilijkheden. Een sneeuwbaleffect dreigt.”
Gedurende het tweede trimester van 2020 zakte de Graydon betaalindex naar 96,8, om in het derde trimester 2020 te evolueren naar 97,8. Dit terwijl we in de periode na de vorige economische crisis – gunstige – indexwaarden tot boven 105 noteerden. (Ter verduidelijking: de referentiewaarde 100 werd vastgelegd in 2006, in een gemiddeld jaar, met een normale conjunctuur.)
De evolutie van de index staat in direct verband met de duidelijke verhoging van het aantal facturen dat buiten de afgesproken termijnen wordt betaald. Op het einde van het derde kwartaal 2020 zien we dat 66,63% van de facturen tijdig wordt betaald terwijl maar liefst 15,48% van de uitgeschreven facturen méér dan 90 dagen na vervaldatum of niet meer worden betaald.
Anders gesteld: op dit ogenblik wordt ruim één op zes facturen binnen de B2B en G2B (Government to Business) sfeer méér dan 90 dagen na vervaldatum vergoed. Een uiterst gevaarlijke situatie die ervoor kan zorgen dat vele ondernemers in een precaire cashpositie belanden met een mogelijk domino-effect als gevolg.
Een paar sectorale voorbeelden die voor zich spreken:
- IT-diensten: Hier wordt slechts 54% van de facturen op tijd betaald en 16% meer dan 90 dagen na vervaldatum of helemaal niet.
- Café’s en restaurants: Hier wordt slechts 44% van de facturen op tijd betaald en 38% meer dan 90 dagen na vervaldatum of helemaal niet.
- Audiovisuele diensten (beeld en geluid = veelal freelance- en eventsector): Hier wordt slechts 37% van de facturen op tijd betaald en 48% meer dan 90 dagen na vervaldatum of helemaal niet.
Ook bij de overheden stellen zich nog grote uitdagingen:
- De Vlaamse overheid betaalt (maar) 65,95% van de facturen op tijd en laat 15,41% van de facturen tot meer dan 90 dagen na de vervaldatum onbetaald liggen.
- De Brusselse overheid betaalt (maar) 68,15% van de facturen op tijd, terwijl 13,72% zelfs meer dan 90 dagen na de vervaldatum onbetaald blijft liggen.
- Bij de Waalse overheid zien we scores van respectievelijk 68,40%en 14,01%.
- De federale overheid betaalt (maar) 66,63% van de facturen op tijd en laat 15,48% van de facturen tot meer dan 90 dagen na de vervaldatum onbetaald liggen.
Steeds meer bedrijven in liquiditeits- en solvabiliteitsnood
In Vlaanderen alleen al blijkt volgens Graydon-cijfers dat momenteel 19% van die bedrijven in een echt precaire situatie terecht is gekomen. “We spreken hier over 121.235 kmo’s. En nog eens 22,4%, of 142.686 kmo’s ervaren grote moeilijkheden om de eindjes aan elkaar te knopen. Deze cijfers zeggen dan nog niets over de bedrijven die al in zwaar financieel weer zaten vóór de coronacrisis”, verduidelijkt Eric Van den Broele, Senior Manager Research & Development bij Graydon.
Nog in dit verband valt op dat er in het derde kwartaal van 2020 weliswaar geen significante daling van het aantal uitgeschreven facturen valt waar te nemen, in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. “Maar de gefactureerde bedragen zijn wel met gemiddeld 20% gedaald, wat dus neerkomt op één vijfde minder inkomsten voor de betrokken schuldeisers-ondernemers”, voegt Eric Van den Broele van Graydon daar onmiddellijk aan toe. “Minder kunnen factureren en dan ook nog extra lang op je geld moeten wachten, of het meer dan eens zelfs helemaal niet krijgen, dat is geen gezonde combinatie.”
“Zoomen we in op de oorzaken, dan zien we vaak een aantal patronen terugkomen”, gaat Danny Van Assche van UNIZO hier op door. “Een voor ons erg vertrouwd beeld is, bijvoorbeeld, dat van de kmo met een aantal heel grote, vaak multinationale, bedrijven als afnemer. Door het onevenwicht in de machtsverhoudingen durven die grote afnemers vaak buitensporig lange betalingstermijnen afdwingen, tot en met niet contractueel overeengekomen extra kortingen… wat onze kmo’s in ernstige liquiditeitsproblemen kan brengen. Vooral op aandringen van UNIZO kwam er al wel een wetgeving die de maximum betalingstermijn beperkt tot 60 dagen, wanneer de leverancier een kmo is de afnemer een groot bedrijf. En, eveneens na lang lobbywerk van UNIZO, wordt op 1 december de wet van kracht die oneerlijke bedingen verbiedt in B-to-B-contracten, zoals bijvoorbeeld het retroactief afdwingen van een niet afgesproken extra korting. Maar we zijn er nog niet. Ook de overheid blijkt meer dan eens een minder stipte betaler.”
“Wanneer klanten, groot en klein, minder correct gaan betalen, of soms helemaal niet meer, brengt dat de kmo-leveranciers in financieel nauwe schoentjes, waardoor ook zij op hun beurt facturen dreigen te laten liggen en zo ontstaat een sneeuwbaleffect, met steeds meer onbetaalde facturen, die alsmaar meer bedrijven op de rand van de afgrond brengen”, maakt Eric Van den Broele van Graydon de gevaarlijke optelsom. “Daarom is het belangrijk dat elk bedrijf maximale inspanningen levert om facturen op tijd te betalen, en vooral ook om een heel strikt debiteurenbeheer te voeren. Laat onbetaalde facturen niet op hun beloop, ga er actief achteraan, zodat schuldenaars je betalingstermijnen ook ernstig blijven nemen.”
Geheel daarbij aansluitend drukt Danny Van Assche van UNIZO ondernemers op het hart om maximaal gebruik te maken van alle beschikbare federale en regionale corona-maatregelen om de financiële situatie van hun bedrijven zo goed mogelijk te versterken. “En als dat niet volstaat om binnen de contractuele termijn alle binnenlopende facturen te betalen, wat in de huidige omstandigheden heel goed mogelijk is, loop daar dan niet van weg, maar ga praten met je leveranciers, met overheidsinstellingen om een haalbare betalingsregeling af te spreken. Wacht niet op aanmaningen en deurwaarders, maar neem zelf het initiatief en bewaar zo de controle.” Daarbij leggen Graydon en UNIZO ook het voorstel op tafel van een extra belastingaftrek voor bedrijven die één of twee maanden extra betalingsuitstel willen verlenen aan hun kmo-afnemers in moeilijkheden. “Die aftrek zou dan – minstens – het bedrag van de gederfde interest moeten compenseren, vermeerderd met een kleine risicopremie”, oppert Eric Van den Broele van Graydon.
Nu dringend maatregelen nemen
UNIZO is erg tevreden nu ook de federale overheid een versterkt ondersteuningspakket heeft gelanceerd, met daarin onder meer de verlenging van de zogenaamde ‘bankenbazooka’, onder voorbehoud van een nieuwe overeenkomst met bankenfederatie Febelfin. Dit naast de coronalening van Vlaamse PMVz en het Brusselse Waarborgfonds. Ook de herinvoering van een moratorium op faillissementen, waar UNIZO hard heeft op aangedrongen, is erg belangrijk, met die bedenking dat de toepassing zich momenteel beperkt tot verplicht gesloten sectoren, terwijl UNIZO altijd een regeling heeft bepleit voor alle bedrijven die op 18 maart nog financieel gezond waren.
Maar het is daarnaast ook de betaalwetgeving zélf die nog verder moet worden aangescherpt, benadrukken UNIZO en Graydon.
Eerste UNIZO-eis om meer betalingsdiscipline af te dwingen, is het verder inkrimpen van de wettelijke maximum betalingstermijn tot 30 dagen. Officieel is de wettelijke betalingstermijn vorig jaar al teruggebracht tot hooguit 60 dagen, wanneer de leverancier een kmo is en de afnemer een groot bedrijf, maar er staan nog te veel achterpoortjes open. Zo is de termijn van 60 dagen exclusief de zogenaamde verificatieperiode (waarin de klant de factuur controleert). Op dit ogenblik mag die verificatieperiode ook nog eens 30 dagen duren, waardoor een kmo-leverancier alsnog 90 dagen op de betaling moet wachten (als er al op tijd wordt betaald).
Ook andere ‘uitsteltrucs’ van afnemers, zoals talmen met het doorgeven van een PO-nummer of andere noodzakelijke stukken om de facturatie rond te krijgen, moeten volgens UNIZO bij wet verboden worden. Het verbod om contractueel afspraken te maken over de factuurdatum – nog een beproefd achterpoortje – dat nu enkel geldt in relaties met de overheid – moet volgens UNIZO uitgebreid worden naar B2B-overeenkomsten.
En (grote) afnemers moeten ook wettelijk verplicht worden om bij laattijdige betaling automatisch de verschuldigde verwijlintresten te betalen, bovenop het factuurbedrag, ook als de kmo-leverancier daar niet expliciet durft naar vragen.
Tot slot vraagt UNIZO dat ook de rechtstreekse ‘procedure tot invordering van onbetwiste geldschulden’ (zonder tussenkomst van de rechtbank) kan worden toegepast voor schuldvorderingen ten aanzien van de overheid en consumenten. Momenteel is deze invorderingsmogelijkheid nog beperkt tot invorderingen bij andere ondernemers.
U kan het volledige Betaalrapport van UNIZO en Graydon, met daarin alle details, hier downloaden
Bron: UNIZO
